معاملات بلوکی در بورس چیست؟
معاملات بازار بورس به سه دسته خرد، عمده و بلوکی تقسیم میشوند. همانطور که از نام آن ها پیدا است، بر اساس حجم معامله این تقسیم بندی صورت گرفته است.
معاملات عمده و بلوکی برروی تعداد بالایی از سهام شرکت ها و همچنین با قیمتی بالاتر از معاملات خرد صورت میگیرند. اگرچه افراد فعال در بورس با اصطلاحات معاملات آشنا هستند، ممکن است اطلاع دقیقی از روند معاملات بلوکی نداشته باشند. در ادامه این مقاله از سرمایه سازی به رفع سؤالات سرمایه گذاران در خصوص این نوع معاملات می پردازیم.
سؤالاتی از قبیل این که، یک معامله بلوکی چگونه و در چه زمانی انجام می شود؟ شرکت ها در چه صورت مجاز به حضور در بازار معاملات بلوکی هستند؟ و این که چنین معاملاتی برای چه منظوری مناسب است؟
معامله بلوکی و بازار بلوک
در معاملات بلوکی حجم بالایی از سهام یا اوراق بهادار خرید و فروش میشود و قیمت سهام ها در معامله بلوکی براساس توافق طرفین تعیین می شود. معاملات بلوکی خارج از بازار بورس انجام می شوند در بستری به نام بازار بلوکی انجام میشوند. علت جداسازی این معاملات از خرید و فروش های عادی بورس بالاتر بودن قیمت ها است.
هرچه معاملات انجام شده بزرگتر باشند، تأثیری که بر نوسانات بورس میگذارند بیشتر است این جداسازی باعث کم شدن تأثیر معاملات بزرگ بر نوسانات بازار بورس میشود.
اگرچه محدودیت های حجمی و قیمتی بورس شامل حال معاملات بلوکی نیست، با این وجود مدیران بازار بورس با وضع قوانین مناسب، این بازار جانبی را کنترل میکنند.
معامله بلوکی چه زمان انجام میشود؟
دو مورد سهام و حق تقدم معاملات بورسی در بازار بلوک قابل خرید و فروش است اگر شرایط خاص معاملات بلوکی برای آن ها فراهم باشد. یک معامله بلوکی زمانی امکان پذیر می شود که حجم سهام وحق تقدم مورد معامله، 50 برابر محدودیت های تعریف شده در سفارش های بازار بورس باشد و یا اینکه ارزش آن معامله برابر با 20 میلیارد ریال برآورد شود.
چنین معامله بلوکی برای شرکت های بورسی میسر است، اگر خارج از تعاریف و قوانین معاملات عمده باشد. برای شرکت های فرابورسی نیز امکان معامله در بازار بلوک وجود دارد.
تصور کنید یک شرکت فرابورسی بیش از 3 میلیارد سهام پایه داشته باشد. در این صورت این شرکت مجاز به انجام معامله بلوکی برروی حجمی از سهام خود است که در بازه 5/0 تا کمتر از 1 درصد سهام پایه آن شرکت باشد.
اما اگر سهام پایه شرکت فرابورسی برابر یا کمتر از 3 میلیارد باشد، بازه مجاز بین 1 تا کمتر از 5 درصد خواهد بود. از نظر زمانی معاملات بلوکی مانند معاملات عادی در طول جلسات معاملاتی انجام میشوند.
معاملات بلوکی چگونه انجام می شوند؟
شروع معاملات بلوکی پیچیدگی خاصی ندارد فروشنده یا خریدار ابتدا پیشنهاد خود را به کمک کارگزار با قیمت موردنظر ارائه میکند، سپس در صورت پذیرش طرف مقابل کارگزار پذیرنده پیشنهاد را میپذیرد.
مسئله اصلی درمورد معاملات بلوکی تسویه آنها است و نوع تسویه در هنگام ارسال پیشنهاد مشخص میشود. چنانچه پیشنهاد فروش تسویه «خارج از پایاپای» را طلب کند، یکی از دو شکل «صرفاً خارج از پایاپای» یا «نقدی و خارج از پایاپای» میتواند به عنوان روش تسویه از طرف پذیرنده انتخاب شود.
ممکن است روش تسویه «صرفاً نقدی» در پیشنهاد فروش ثبت شده باشد که برای تأیید به بورس یا فرابورس فرستاده میشود. گاهی ممکن است پذیرنده تنها شرط تسویه صرفاً خارج از پایاپای را پذیرفته باشد، در این صورت اگر کارگزار فروشنده شرط تسویه خارج از پایاپای را نپذیرفته باشد، معامله منتفی است و پیشنهاد دوباره در سامانه مطرح میشود.
معاملات به‌طور کلی برروی نماد شرکت ها انجام میشوند، چه در معاملات بلوکی چه در معاملات عادی با این حال ممکن است نماد در بازار عادی متوقف شده باشد به این معنی که سفارش گیری آن متوقف شده است.
در اینصورت معاملات با نمادی متفاوت از نماد اصلی صورت میگیرد. در نهایت چنانچه همه چیز مطابق با قوانین باشد معامله از طرف بورس یا فرابورس تأیید شده و به ثبت نهایی میرسد.
تأثیر معاملات بلوکی بر قیمت سهام
همانطور که دیدیم قیمت معاملات بلوکی بالاتر از بازار بورس است این مسئله باعث تغییراتی بر میزان تقاضا و در نتیجه باعث رشد قیمت خواهد شد. هنگامی که پیشنهاد فروش عرضه میشود، باتوجه به این که قیمتی بالاتر دارد سرمایه گذاران برای خرید ترقیب میشوند.
تأثیر یک معامله ی بلوکی میتواند به دو صورت رویدهد:
- اول اینکه سهام خریداری شده به قدری است که خریدار را به سمت مدیریتی برساند. چنین رویدادی بسته به سیاست های جدیدی که سهامدار در شرکت اعمال خواهد کرد، ارزش سهام را در بازار افزایش خواهد داد.
- دوم اینکه خریدار تمایل به گرفتن عضوی از هیئت مدیره دارد ولی میزان سهم کافی برای این کار را در اختیار ندارد. بنابراین به دنبال خرید سهام است. این مسئله نیز باعث بالا رفتن قیمت سهام خواهد شد.
بلوک ها چه زمانی ارزش معامله دارند؟
ارزش یک معامله بلوکی به این است که آیا توان اهدای سمت های مدیریتی و هیئت مدیره را به خریدار دارد یا خیر. اگر چنین توانی در معاملات بلوکی نباشد قیمت بلوک ها با سهام عادی تفاوتی ندارد.
البته ممکن است خریدار عضو هیئت مدیره باشد، ولی نیاز به رأی و حامیان بیشتری داشته باشد. در این مشورت نیز سهام ارزش بیشتری پیدا میکند و با نام سهام طلایی از آن یاد میشود.
سهام های مدیریتی از ارزش ریالی بالایی برخوردارند این دارایی ها و وضعیت شرکت است که ارزش سهام آن را تعریف میکند. برای ترقیب افراد به خرید این گونه سهام ها روش های تسویه مختلفی ارائه میگردد مانند نقد و اقساط.
جمع بندی
به عنوان جمع بندی مطالب میتوان نکاتی را یادآور شد:
- برای کسانی که به دنبال کرسی های مدیریتی هستند، حضور و فعالیت در بازار معاملات بلوکی یکی از راه های موجود است.
- سرمایه گذاران در بازار بلوکی با حجم بالایی از سهام و قیمتی بالاتر از اعلان معمولی در بازار بورس مواجه هستند.
- چنانچه معاملات پرحجم مشمول قوانین معاملات عمده نباشند در بازار بلوک معامله میشوند.
- اگرچه بازار معاملات بلوکی جدای از بازار اصلی است، همچنان زیر نظر مدیران بورس و با قوانین مختص به خود اداره میشود.
- توافق طرفین بر سر قیمت و روش تسویه منجر به انجام معامله خواهد شد.
- در چنین معاملاتی محدودیتی از نظر نوع شرکت که بورسی یا فرابورسی باشد وجود ندارد و هردو مجاز به حضور در بازار بلوکی هستند.
- دلیل جدا بودن بازار بلوک از بورس، تأثیری است که حجم و قیمت بالای معاملات میتواند بر سهام ها داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
