اوراق مشارکت چیست؟
اوراق مشارکت در واقع اوراق بهاداری است که معمولا توسط ارگان‌ها و شرکت‌های دولتی با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به منظور تامین بخشی از منابع مالی طرح‌ها و یا پروژه‌های عمرانی و یا زیرساختی کشور با قیمت اسمی و زمان معین منتشر میشود. احداث سد، تونل، نیروگاه، مجتمع‌های مسکونی، جاده و بزرگ‌راه از جمله طرح‌های هستند که دولت با استفاده از اوراق مشارکت اقدام به احداث آن‌ها کرده است.
این نوع اوراق بهادار اولین بار در سال 1379 در برنامه سوم توسعه توسط بانک مرکزی و با تصویب شورای پول و اعتبار، با حجم 5 هزار میلیارد ریال منتشر شد. اوراق مشارکت برای سال‌ها تحت انحصار بانک مسکن بود تا این که در بهمن سال 1396 با ورود بانک ملی در این عرصه، این انحصار شکسته شد.
انواع اوراق مشارکت
اوراق مشارکت به دو بخش اوراق مشارکت بورسی و اوراق مشارکت غیر بورسی تقسیم می‌شوند که هر کدام دارای هدف و ویژگی‌های خاصی بوده و می‌توانند گزینه خوبی برای سرمایه گذاری باشند.
اوراق مشارکت بورسی
اوراق مشارکتی که قابل معامله در بازارهای بورس و فرابورس باشند، در دسته اوراق مشارکت بورسی قرار می‌گیرند. این نوع اوراق مشارکت یا به صورت قابل تعویض با سهام و یا قابل تبدیل به سهام هستند.
اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام توسط شرکت‌های سهامی عام منتشر شده و می‌توان سهام آن را با دیگر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تعویض کرد. همچنین اوراق مشارکت بورسی قابل تبدیل به سهام نیز اوراق مشارکتی است که توسط شرکت‌های سهامی عام در بورس اوراق بهادار منتشر شده که در سررسید نهایی به سهام شرکت مربوطه تبدیل می‌گردد.
اوراق مشارکت غیر بورسی
اوراق مشارکتی که پس از تایید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در شعب بانک‌های عامل منتشر شده و قابل معامله باشند. از جمله بانک‌های ارائه دهنده اوراق مشارکت غیر بورسی، خود بانک مرکزی بوده که با هدف اجرای سیاست‌های اقتصادی دولت این اوراق مشارکت را منتشر کرده که قابلیت بازخرید توسط بانک مرکزی را نیز دارند.
اوراق مشارکت وزارت‌خانه‌ها و شرکت‌های دولتی جزو دسته اوراق مشارکت غیر بورسی محسوب می‌شوند و قابل خرید در بانک‌های مربوطه می‌باشند.
ویژگی های اوراق مشارکت
ریسک پایین
اوراق مشارکت چه از نوع بورسی و چه غیر بورسی، معمولا دارای بازدهی تضمین شده است؛ بنابراین برای یک سرمایه‌گذار در خرید اوراق مشارکت ریسک چندانی وجود نداشته و به راحتی می‌تواند به سود برسد. اما همان طور که می‌دانید، ریسک با سود رابطه مستقیمی دارد؛ یعنی هر چه در معرض ریسک کمتری باشید یقینا سود کمتری نسیب شما خواهد شد.
معاف از مالیات
یکی از دلایلی که اوراق مشارکت را یکی از بهترین سرمایه گذاری در ایران می کند، معاف از مالیات بودن سود به دست آمده از آن می‌باشد.
با نام یا بی نام
اوراق مشارکت می‌توانند بانام صاحب اوراق یا بدون نام باشند. اگر اوراق مشارکت خریداری شده به اسم دارنده آن باشد، در صورت سرقت امکان استفاده اوراق دزدیده شده توسط سارق وجود نداشته و فقط صاحب اوراق مشارکت می‌تواند از آن استفاده کند.
در حالی که اوراق مشارکت بی‌نام در وجه حامل بوده و هر کس آن را در دست داشته باشد می‌تواند از آن استفاده کند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم اگر اوراق مشارکت بی‌نام خریداری کرده‌ایند و یا قصد خریداری آن را دارید، نهایت اقدامات امنیتی را برای حفظ سرمایه خود انجام دهید. اوراق مشارکت بی‌نام معمولا در صندوق‌های امانات بانک‌های معتبر نگه‌داری می‌شوند.
نکات مهم در معاملات اوراق مشارکت
- اوراق مشارکت یک اوراق بهادار محسوب میشود و تابع قوانین آن می‌باشد؛ بنابراین سرمایه‌گذاران برای خرید اوراق مشارکت مانند خرید اوراق بهادار نیازمند کد معاملاتی یا همان کد بورسی هستند که با ثبت نام در سایت سجام می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد.
- اوراق مشارکت قابلیت معامله پیش از سررسید را دارند یعنی در صورتی که سرمایه‌گذار تمایل به فروش اوراق بهادار خود پیش از سررسید داشته باشد، اگر اوراق مشارکت خریداری شده قابل بازخرید باشد می‌تواند با مراجعه بانک مربوطه اوراق مشارکت خود را تبدیل به پول کند.
- اوراق مشارکت با سود دوره‌ای ثابت و بازپرداخت اصل مبلع اسمی که در حال حاضر یک میلیون ریال می‌باشد، از جمله معروف‌ترین نوع اوراق مشارکت است. در این نوع اوراق مشارکت باید توجه داشته باشید که شما در نهایت معادل سود اعلام شده در ورقه و در پایان دوره معادل ارزش اسمی هر ورقه را دریافت خواهید کرد.
- هر چه تعداد دفعات پرداخت سود در طی یک سال بیشتر باشد، آن اوراق مشارکت برای سرمایه‌گذار جذابیت بیش‌تری خواهد داشت؛ زیرا بازده واقعی آن بیشتر خواهد بود.
تفاوت اوراق قرضه با اوراق مشارکت
شباهت اوراق مشارکت و اوراق قرضه باعث شده است تا بسیاری از مردم آن‌ها را یک نوع اوراق بهادار فرض کنند در حالی که این دو تفاوت‌های واضح با یک دیگر دارند. از جمله تفاوت‌های اوراق مشارکت با اوراق قرضه عبارت‌اند از:
- سرمایه‌گذار در اوراق قرضه در واقع سرمایه خود را به یک شرکت یا موسسه قرض می‌دهد تا آن شرکت رشد کرده و به هدف خود برسد تا در آخر بدهی خود را به علاوه بهره ثابتی که از قبل ثبت شده است به سرمایه‌گذار برگرداند. از این رو این نوع سرمایه‌گذاری از سوی شورای نگهبان ربوی شناخته شده و مطابق با قوانین بانک‌داری اسلامی نیست. اما در اوراق مشارکت سود این سرمایه‌گذاری به صورت علی‌الحساب بوده و سود آن محاسبه و به سرمایه‌گذار پرداخت میشود.
- اوراق قرضه تا قبل از ابطال، فقط توسط شرکت‌های سهامی عام قابل صدور بودند؛ اما اوراق مشارکت محدود به این شرکت‌ها نیستند.
- اوراق قرضه دارای ریسک سرمایه‌گذاری هستند در حالی که اوراق مشارکت ریسک چندانی ندارند.
بنابراین اوراق مشارکت یک سرمایه گذاری مطمئن با سود بالا بوده و معاف از مالیات می‌باشد و می‌تواند یک انتخاب خوب در زمینه اوراق بهادار برای سرمایه‌گذاران ایرانی باشد.
این اوراق بهادار با ویژگی‌های منحصر به فرد خود مانند پرداخت سود به صورت علی‌الحساب و قطعی در سررسید و قابلیت خرید و فروش در بازارهای ثانویه خود را تبدیل به یک بستر سرمایه‌گذاری ایمن برای علاقه‌مندان به بازار سرمایه کرده است.
بیشتر بخوانید :
