ارز فیات چیست؟
ارز فیات، پولی است که از طرف دولت ها پشتیبانی میشود و پشتوانه آن فلزات گران‌بها مانند نقره و طلا نیستند. درواقع دولت ها آن را چاپ کرده و پشتیبانی می‌کنند.
ارزش ارزهای فیات براساس میزان عرضه و تقاضای آنها در بازار جهانی و اعتبار دولت ها مشخص میشود. بیشتر ارزهای امروزی ، مانند یورو، دلار آمریکا و سایر ارزهای معتبر جهانی از نوع فیات هستند.
حال که با تعریف اولیه آن آشنا شدیم، در ادامه این مقاله از سرمایه سازی به بررسی نحوه عملکرد و سایر ویژگی های آن میپردازیم.
تاریخچه ارز فیات
پول فیات در قرن دهم، عمدتا در سلسله های یوان، تانگ، سونگ و مینگ از چین سرچشمه گرفت.در سلسله تانگ (907-618) تقاضای زیادی برای ارز فلزی وجود داشت، که بیش از میزان عرضه فلزات گران‌بها بود.
اما مردم به استفاده از اسکناس اعتباری آشنا بودند و به راحتی تکه های کاغذ یا پیش نویس کاغذی معادل با ارزش فلز را قبول می‌کردند. غرب از قرن هجدهم شروع به استفاده از پول کاغذی کرد.
مستعمرات آمریكا، فرانسه و كنگره قارهای شروع به صدور اسناد اعتباری كردند، كه برای پرداخت ها استفاده می‌شد.
دولت های استانی یادداشت هایی را صادر کردند، که دارندگان آنها برای پرداخت مالیات به مقامات استفاده می‌کردند. البته صدور بیش از حد این اسناد موجب ایجاد تورم و در نتیجه بحث بر سر ماهیت آنها شد.
در طول جنگ ها، کشورها برای حفظ ارزش فلزات گران‌بها مانند طلا و نقره، به ارزهای فیات متوسل شدند. به عنوان مثال، دولت فدرال ایالات متحده، در طول جنگ داخلی آمریكا از نوعی پول فیات استفاده کرد، كه از آن با عنوان “Greenbacks” یاد میشود.
دولت در این جنگ چاپ پول با پشتوانه طلا و نقره را متوقف کرد. در سال 1971، رئیس جمهور ایالات متحده، ریچارد نیکسون، یک سری اقدامات اقتصادی از جمله لغو تبدیل مستقیم دلار به طلا به دلیل کاهش ذخایر طلا را ارائه داد. پس از آن بیشتر کشورها به استفاده از ارز فیات روی آوردند.
ارز فیات چگونه کار میکند؟
ارزش پول فیات یا از طرف دولت ها مشخص شده و در یک سطح مشخص نگهداری میشود، یا اینکه دو طرف یک معامله بر سر ارزش آن توافق می‌کنند.
با مطالعه تاریخ می‌بینیم که دولت ها براساس کالای ارزشمندی مانند طلا، سکه ضرب می‌کردند، یا معادل میزان مورد نظر خود از آن کالا، پول کاغذی چاپ می‌کردند.
از آنجا که پول فیات به ذخایر فیزیکی، مانند ذخایر ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، در نتیجه تورم بیش از حد، ارزش خود را از دست می‌دهد. حتی اگر مردم اعتماد خود را نسبت به پول فیات یک کشور از دست بدهند، آن ارز از ارزش ساقط خواهد شد.
درمورد ارزهای با پشتوانه چنین نیست. تصور کنید پشتوانه ارز یک کشور طلا باشد. از طلا برای ساخت جواهرات و سکه استفاده میشود و همیشه تقاضا برای آن وجود دارد. به همین دلیل ارزش خود و درنتیجه ارزش ارز مبتنی بر آن حفظ میشود.
مزایای ارز فیات
ارز فیات اگر انتظاراتی که یک کشور از واحد پول خود دارند برآورده کند، می‌تواند منبع مالی خوبی باشد. ارزهای فیات در قرن بیستم تا حدودی مورد توجه قرار گرفت زیرا؛ دولت ها و بانک های مرکزی تلاش کردند اقتصاد خود را از بدترین اثرات چرخه تجارت مصون کنند.
از آنجا که پول فیات مانند طلا، منبع کمیاب یا ثابتی ندارد، بانک های مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند، که به آنها قدرت مدیریت متغیرهای اقتصادی مانند تأمین اعتبار، نقدینگی و تنظیم نرخ بهره را می‌دهد.
به دلیل قانونی بودن این ارزها در نقاط مختلف جهان، استفاده از آن برای ایجاد رونق اقتصادی بسیار دیده میشود. برای مثال شرکت هایی که مونتاژ تلفن همراه انجام میدهند.
تصور کنید شرکت سامسونگ که یک شرکت کره ای است، در کشور چین کالای خود را مونتاژ میکند. با وجود ارزهای فیات پرداختی های این شرکت به کارمندان خارجی خود به راحتی صورت میگیرد.
معایب ارز فیات
ارزهای فیات منبع نامحدود دارند، بنابراین در ایجاد حباب نقش دارند. در کنار این مسئله، برخی بحران های مالی نیز به این شک که بانک ها به اندازه کافی در تنظیم نرخ عرضه و تقاضا توانایی ندارند، دامن زده است.
به همین دلیل این باور که پول با پشتوانه ثبات بیشتری دارد، در بین بسیاری به قوت خود باقی است. کشوری که بی ثباتی سیاسی را تجربه میکند، به احتمال زیاد دارای ارز ضعیف و تورم قیمت کالاها خواهد بود، که خرید محصولات را برای مردم دشوار میکند.
درواقع یک ارز فیات زمانی ارزش دارد که عموم مردم آن را به عنوان وسیله ای خوب برای تأمین نیازها ببینند و از طرف دولت نیز پشتیبانی شود.
نمونه هایی از ارز فیات
در حال حاضر تعداد کشورهایی که از ارز با پشتوانه استفاده می‌کنند بسیار کم است. بیشتر ارزهای جهان فیات هستند. معروفترین این ارزها، پوند استرلینگ، دلار آمریکا و یورو است.ازجمله کشورهایی که از ارز فیات استفاده می‌کنند می‌توان به چین، فرانسه و آمریکا شاره کرد.
مقایسه ارز فیات و ارز دیجیتال
ارز دیجیتال جدیدترین شکل پول است. همگی می‌دانیم که ارزهای دیجتالی نیز مانند فیات هیچ پشتوانه باارزشی ندارند و این تنها شباهت این دو ارز با یکدیگر است.اگر بخواهیم ارز فیات و دیجیتال را با هم مقایسه کنیم، تفاوت های بسیاری بین این دو خواهیم دید.
- کنترل پذیری
ارزهای دیجیتالی به دلیل حذف دولت ها و بانک ها از سیستم مالی ابداع شدند.درواقع هدف این است که هیچکس نتواند دارایی دیگری را کنترل کند. این دقیقا برعکس اتفاقی است که ارز فیات رقم میزند. ارز فیات زیر نظر مستقیم دولت ها و بانک ها عرضه میشود.
- نحوه ارزش گذاری
مورد بعدی تفاوت در ارزش گذاری است. ارز دیجیتال براساس نرخ سختی استخراج ، عرضه و تقاضا و میزان باقیمانده آن قیمت گذاری میشود. اما در ارزش گذاری ارز فیات، عرضه و تقاضا، اعتبار و شرایط سیاسی و اقتصادی دولت ها مؤثر است.
- بازار معاملات
در حال حاضر نوسان زیاد بازار ارزهای دیجیتالی موجب شده است تا افراد زیادی برای سرمایه گذاری وارد آن شوند. با وجودی که بازار فارکس امکان سرمایه گذاری روی ارزهای فیات را برآورده کرده است، نوسان کم آن سودآوری کمتری به دنبال دارد.
- تراکنش های یک طرفه
تراکنش هایی که با ارز دیجیتال انجام می‌شوند، برگشت ناپذیرند.حاصل این تراکنش ها خانه های جدید در بلاک چین است، به همین دلیل نمی‌توان آن را به حالت قبل برگرداند. در مقابل تراکنش هایی که با ارز فیات انجام می‌شوند، قابل بازگشت است.
سخن پایانی
ارز فیات در حال حاضر در دنیا بسیار استفاده میشود. بیشتر ارزهای اساسی که هر روز نام آنها را می‌شنویم، از نوع فیات هستند. این ارزها به دلیل اینکه با پشتیبانی دولت ها عرضه می‌شوند، محدودیت های ارز با پشتوانه کالاهای قیمتی را ندارند.
به هر حال از ابتدای ابداع پول در جوامع بشری مشکلات مالی و اقتصادی وجود داشته است. ارز فیات نیز با وجود مزایایی که دارد، خالی از عیب نیست.تا به امروز بشر استفاده از انواع مختلف ارز را تجربه کرده است و پس از این نیز تحولاتی رخ خواهد داد.
بیشتر بخوانید :
