بر اساس تعریف دانش نامه سفته که نام دیگر آن فته طلب است؛ یک سند تجاری است که طبق آن یک شخص (یعنی صادر کننده سفته) متعهد میشود تا در مدت زمانی معین و مشخص یا به طور عند المطالبه، مبلغ مشخصی را به شخص دیگر (یعنی گیرنده سفته) پرداخت کند.
معنی سفته در لغت این است که از کسی، چیزی یا مبلغی قرض یا عاریه گرفتن و در قبال آن چیزی گرفتن.
خرید سفته بسیار آسان است. به همین دلیل اشخاص عادی نیز به راحتی میتوانند آن را تهیه کرده و از آن در معاملات خود استفاده کنند. در صورتی که معمولا افراد اطلاعات لازم و کافی را درباره سفته ندارند.
اما با تصویب قانون صدور چک فقط برای پرداخت و منع استفاده از آن به منظور تضمین و یا کسب اعتبار، بازار سفته‌ها رونق بیشتری گرفته است و بازرگانان و مردم به استفاده از آن روی آورده‌اند.
اطلاعات افراد به طور معمول از چک بیشتر است تا سفته. در حالی که خیلی از ما نمی‌دانیم وقتی برای تعهد خود یا دیگران سفته صادر می‌کنیم و یا این که به عنوان ضامن، پشت سفته دیگران را امضا کنیم، با این امضای مهم، چه تعهداتی را به گردن می‌گیریم.
و همین طور نمی‌دانیم، تا وقتی از دیگران سفته قبول می‌کنیم چگونه می‌توانیم از مزایای قانونی آن به عنوان یک برگه یا سند تجاری نفع ببریم.
هر برگ از این سند تجاری، حد یا سقف مشخص و خاصی برای تعهد کردن دارد. به عنوان مثال اگر روی سفته‌ای، مبلغ سقف سفته را تا 5 میلیون ریال نوشته شده باشد؛ یعنی آن سفته تا مبلغ 500 هزار تومان برای پرداخت، اعتبار دارد و بیشتر از آن مبلغ نمی‌توان متعهد شد و مثلا مبلغ 600 هزار تومان را پرداخت کرد.
چک یا سفته؟
سفته و چک با هم تفاوت‌های متعددی دارند اما هر دو یک سند تجاری هستند که برای پرداخت معاملات غیر نقدی استفاده می‌شوند. هر کدام از آن‌ها دارای مزایا و معایبی هستند. مزیت اصلی سفته نسبت به چک این است که سفته، به راحتی و خیلی آسان و سریع قابل تهیه کردن است.
اما برای دریافت دسته چک، که حتما باید از بانک دریافت شود، داشتن حساب جاری با گردش مالی، عدم سوء پیشینه مالی، عدم بدهی مالی و … . چک از جنبه حقوقی بسیار قوی‌تر و پر قدرت‌تر از سفته است. اما هر کدام از آن‌ها بنا به شرایط مختلف در مکان‌های مختلف استفاده می‌شوند.
نحوه تهیه کردن سفته چگونه است؟
سفته یا فته طلب را به طور قانونی باید از شعب بانک مختلف سراسر کشور تهیه کرد. اما علاوهبر بانک‌ها، در مراکز دیگری نیز می‌توان سفته یافت. توصیه میشود حتما سفته را به دو دلیل از بانک‌ها تهیه کنید.
اولیل دلیل این که در مراکزی غیر از بانک ، معمولا سفته با مبالغ بالاتر از قیمت واقعی آن به فروش می‌رسد. دوم این که باید در خرید آن بسیار دقت کرد چون ممکن است به روشهای متعدد جعل سند، آن سفته جعلی باشد و از اعتبار واقعی برخوردار نباشد.
انواع سفته کدام است؟
انواع سفته بنا به شرایط متفاوت ممکن است مختلف و متفاوت باشد. گاهی از سفته‌ها برای پرداخت قسط وام استفاده میشود و گاهی برای تضمین انجام کار یا پرداخت مبلغی و یا مطالبه دینی کاربرد دارد. چیزی که مهم است این است که شکل ظاهری سفته برای همه موارد مختلف استفاده آن یکسان است و تغییری نمی‌کند.
موارد استفاده از سفته یا فته طلب
از سفته در موارد و مواقع بسیاری استفاده میشود.
کاربردهای سفته عبارتند از:
- از سفته به عنوان یک سند تجاری جهت پرداخت برای معاملات غیر نقدی استفاده میشود.
- از سفته برای تضمین استفاده میشود. یعنی برای تضمین انجام تعهدات از این وسیله استفاده میشود.
- از سفته برای کسب اعتبار استفاده میشود.
- وقتی بانکی می‌خواهد وام پرداخت کند، از مشتریان خود سفته دریافت می‌کند.
- سفته وسیله‌ای است برای پرداخت دین.
- از سفته گاهی برای ضمانت انجام تعهدات در مراحل اولیه استخدام استفاده میشود.
قیمت سفته و مالیات آن
همان طور که قبلا نیز اشاره کردیم، هر سفته یک سقف مبلغی دارد که روی آن چاپ شده است و فقط تا همان میزان، آن سفته اعتبار دارد. مثلا جهت صدور سفته‌ای به مبلغ 5 میلیون تومان نباید سفته‌ای تهیه کرد که مبلغ آن کمتر از 5 میلیون تومان است.
قیمت هر صفحه سفته بر اساس مبلغ اعتبار آن سفته متفاوت است که به عنوان مالیات آن، از اشخاص متقاضی دریافت میشود. یعنی مبلغ مالیات هر کدام متفاوت است.
به عنوان مثال برای خریداری سفته‌ای با مبلغ اعتبار صد و پنجاه میلیون تومان، بر اساس تعرفه که در سال 98 تصویب شد، مبلغ مالیات یا قیمت آن صفحه سفته، هفت هزار و پانصد تومان است.
چگونه یک سفته را پر کنیم؟
بنا بر ماده 308 قانون تجارت، در صورتی که مواردی که در زیر نام خواهیم برد در نوشتن یک سفته رعایت نشود؛ آن برگ سفته دیگر مزایای قانونی خود را نخواهد داشت.
نکاتی که شخص صادر کننده سفته باید رعایت کند:
- فسخ تمبر مالیاتی.
- قید کردن تاریخ صدور سفته.
- ثبت کردن مبلغ مشخص برای سفته.
- مشخص کردن گیرنده وجه سفته.
- تعیین تاریخ باز پرداخت سفته.
این مواردی است که شخص صادر کننده حتما باید آن‌ها را رعایت کند. به طور کلی مواردی که در سفته باید قید شوند عبارتند از:
- نام و نام خانوادگی گیرنده وجه سفته.
- نام و نام خانوادگی صادر کننده وجه سفته.
- مهر یا امضای شخص صادر کننده.
- تاریخ صادر شدن سفته.
- مبلغ مد نظر سفته.
- تاریخ پرداخت سفته.
- مکان پرداخت سفته.
- تمبر مالیاتی.
آیا سفته قابلیت انتقال دارد؟
بله. سفته را می‌توان به اشخاص غیر انتقال داد. سفته معمولا به طور حواله کرد صادر میشود و فردی که سفته را در دست دارد، اختیار انتقال آن را نیز خواهد داشت.
برای سفته‌هایی مه به صورت حواله کرد صادر نشده‌اند، مالک سفته می‌تواند با پشت نویسی یا به اصطلاح حقوقی، ظهر نویسی آن، سفته را به شخص غیر انتقال داده و از کلیه حقوق و مزایای قانونی آن سند بهره ببرد.
سفته سندی با ارزش اما ناشناخته
سفته به عنوان یک وسيله اعتباري نقش مهمي را در تامين کردن منابع سرمايه گذاري در مدت زمانی کوتاه ايفا مي‌کند. شرکت‌هاي بزرگ با صادر کردن آن نزد بانک‌ها ، مشکلات مالي خود را رفع می‌کنند.
ممکن است به دلیل این که به راحتی می‌توان سفته را از دکه‌ها و سوپرمارکت‌های سطح شهر نیز خریداری کرد. عواقب و مشکلات جدی ناشی از استفاده بدون اطلاع آن، زیادی جدی گرفته نشود؛
اما اگر سري به دادگاه‌ها بزنيد، متوجه مي‌شويد آشنا نبودن با قانون سفته و اين تفکر که سفته ابزاري است که راحت به دست خواهد آمد و تبعاتي جدی ندارد، براي مردم و اشخاص چه مشکلات بزرگی ايجاد کرده است.
بیشتر بخوانید :
