برات یک سند تجاری محسوب میشود که طبق آن فردی که از فردی که می‌خواهد مبلغی را در وجه یک فرد مشخص یا شخص ثالث در زمان مشخص پرداخت کند از آن استفاده می‌نماید. برات یا حواله نوشته‌ای است که طلبکار برای شخص بدهکار صادر می‌کند و شخص بدهکار در صورت تایید آن برعهده می‌گیرد که وجه برات را در سررسید مشخص به طلبکار یا شخص معین پرداخت کند. اغلب در برات 3 نفر حضور دارند.
- کسی که برات را صادر می کند.
- کسی که الزام به پرداخت برات است.
- کسی که مبلغ برات در وجه وی پرداخت می شود.
ماده 23 تا 304 قانون تجارت مرتبط با برات یا حواله است که از مهم‌ترین اسناد تجاری و از وسایل مهم پرداخت و کسب اعتبار در معاملات بین المللی و داخلی محسوب میشود. برات به عنوان یک عمل حقوقی در حوزه فعالیت‌های تجاری است که مستلزم انجام چند عمل است. به صورت کلی زمانی چنین سندی در حوزه تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید امضا و مهر فرد مورد نظر روی برگه برات یا حواله ثبت شده باشد تا از نظر قانونی مورد تائید قرار گیرد. در ادامه مقاله درباره برات یا حواله توضیحاتی را ارائه خواهیم داد که دانستن آن می‌تواند برای شما سودمند باشد پس همراه ما باشید.
مزایای استفاده از برات یا حواله
برات، یک تحول بسیارعظیم در سیستم اقتصادی به شمار می‌رود که حاوی مزایای زیر است.
- نیازی به جابه‌جایی مستقیم پول ندارد.
- امنیت در معامله‌ها افزایش پیدا می‌کند؛ راحتی در مبادله.
- انبارش راحت
- توانایی خلق پول افزایش می‌یابد.
تفاوت چک و برات چیست
کاربرد برات بسیار شبیه چک است و تنها دلیلی که موجب شده از چک عقب بیفتد امتیازات کیفری و مدنی است که در قانون صدور چک، برای چک در نظر گرفته شده. برات یک وسیله پرداخت در آینده به شمار می‌رود. بنابراین بدهکار در برابر طلبکار با صدور برات، تعهد می‌کند که در زمان مشخصی، مبلغ قید شده در آن را شخص ثالث به دارنده برات پرداخت کند. در حالی‌که چک وسیله پرداخت در زمان حال است. در چک کیفری می‌توانید شکایت کیفری را مطرح کنید اما در سفته و برات که ویژگی مدنی – تجاری دارند نمی‌توانید شکایت کیفری را مطرح نمایید. ممکن است برات در یک کشور صادر شود، در کشور دیگری پرداخت گردد و در این راه در چندین کشور مختلف ظهرنویسی شود. بنابراین به همین دلیل قوانین در رابطه با برات در کشورهای مختلف دارای اهمیت بسیاری است.
تعیین تاریخ سررسید برات چیست؟
صدور برات با تاریخ مشخص است. در حقیقت در برات تعیین تاریخ سررسید بسیار مهم است. سررسید برات به شیوه‌های مختلفی مشخص میشود، انتخاب شیوه‌های مختلف تعیین سررسید برات در رعایت مهلت‌هایی که در این سند تجاری باید مورد توجه قرار گیرد، موثر است. ممکن است برات به رویت، به وعده از رویت، به وعده از تاریخ مشخص باشد و نیز ممکن است زمان سررسید در متن برات با تعیین روز، ماه و سال مشخص شده باشد.
برای پرداخت برات سه تاریخ مختلف در نظر گرفته میشود که به صورت زیر است:
- تاریخ صدور
- تاریخ قبول
- تاریخ سررسید پرداخت وجه برات. زمانی که وجه تعیین شد در برات از طریق مدیون اصلی یعنی شخص دوم یا برات گیر باید پرداخت شود.
انواع برات از لحاظ تاریخ را به روش دیگری نیز تعریف می‌شوندکه به صورت زیر است:
- به رویت (دیداری)
- به وعده از رویت (مدت‌دار)
- به وعده از تاریخ (برات تحویلی)
به رویت براتی است که به محض این‌که ارائه شد، در هر مواقعی باشد، باید پرداخت شود. به وعده از رویت یا برات مدت‌دار به این شکل است که در آن شرط میشود که مثلا دو هفته پس از این‌که برات ارائه شد، وجه آن پرداخت شود. ولی در نوع سوم تاریخ مشخصی در برات وجود دارد و دارنده برات بایستی در مهلت مشخص شده در متن براتی برای مطالبه وجه مراجعه کند. ولی باید پیش از آن از برات‌گیر قبولی دریافت کند. انواع برات یا سفته طبق محل صدور و پرداخت و انواع برات یا سفته طبق سند حمل نیز وجود دارند.
روش‌های انتقال برات چیست؟
برات را می‌توانید به دو شیوه انتقال داد.
- انتقال از طریق ظهرنویسی
- انتقال از طریق قبض و اقباض
روش ظهرنویسی شخص با امضای پشت سند آن را به دیگری انتقال می‌دهند. انتقال توسط قبض نیز مخالف حالت ظهرنویسی در پشت سند است و انتقال توسط قبض بدون امضا و نوشتن چیزی صورت می‌گیرد. اغلب سندهایی که در وجه حامل هستند را به این صورت انتقال می‌دهند.
مهلت مطالبه پرداخت برات
دارندگان برات موظف هستند، پرداخت یا قبولی آن را در مدت یک‌سال از تاریخ برات مطالبه کنند. بعد از این‌که برگزاری دعوا علیه برات‌کش و برات‌گیر یا ظهر نویسان شود باید در این مهلت قانونی برگزاری دعوا انجام میشود. چنانچه دارنده براتی که بایستی در ایران پرداخت شود و به دلیل پرداخت نشدن مورد اعتراض شده قرار گرفته است قصد داشته باشد از امتیازات و یا برات استفاده نماید، باید در مدت یک سال از تاریخ اعتراض، اقامه دعوی کند.
چگونگی اقامه دعوا توسط
وکیل در مدت زمان یک سال پس از صدور برات اقامه دعوا می‌کند. (توجه به مرور زمان- یعنی دارنده یک برات، برای استفاده از مزیت آن بایستی مهلت‌هایی را توجه نماید که دارای مهلت مطالبه قبولی و پرداخت وجه برات، مهلت اعتراض به پرداخت نشدن وجه آن و مهلت برگزاری دعوا است).
در این مرحله وکیل علیه هر یک از ظهرنویس‌ها، برات کش، برات گیر، می‌تواند اعتراض عدم تاییدیه بگیرد. چراکه این افراد دارای مسئولیت تضامنی هستند و وکیل متقاضی می‌تواند علیه هر کدام از این افراد برگزاری دعوا کرده و وجه برات را مطالبه کند.
نکته: این نکته را در نظر داشته باشید که در رابطه با براتی که باید در خارج از کشور پرداخت شود، اقامه دعوا علیه برات دهنده یا ظهرنویسان مقیم ایران، در مدت دو سال از تاریخ اعتراض، باید به عمل آید.
بیشتر بخوانید :
