پذیره نویسی چیست؟
همانطور که در دوره آموزش بورس از صفر بیان کردیم، بنیان و اساس کار بورس این است که، با سرمایه های کوچک بتوان برای خلق فعالیت های بزرگ تأمین سرمایه کرد. درواقع کمک به رشد صنعت هدفی است که بازار بورس برای رسیدن به آن تلاش میکند. ممکن است برخی از شرکت ها و ایده ها توانایی ورود معمولی به بورس را نداشته باشند در این زمان ترفندی با نام پذیره نویسی به کمک افراد میآید.
ممکن است این اصطلاح را شنیده باشید در این مقاله خواهیم دید که پذیره نویسی چیست و از دیدگاه صاحب شرکت و سرمایه گذار چگونه دیده میشود.
ممکن است برخی افراد ایده های بسیار خوبی برای شروع کار خود داشته باشند اما بودجه کافی برای راه‌اندازی کسب و کار خود نداشته باشند. چنین افرادی که هنوز شرکت خود را تأسیس نکرده اند و مانند سایرین اجازه بهره مندی از بورس را دارند.
بنابراین از فرآیند پذیره نویسی برای تأمین سرمایه اولیه خود استفاده میکنند. تصور کنید شما قصد دارید ساختمانی بسازید که بودجه مورد نیاز برای تکمیل آن 10 میلیارد تومان است، اما شما فقط 5 میلیارد سرمایه دارید. برای تأمین باقی سرمایه، چند روش پیش روی شما وجود دارد.
- روش اول این است که به صورت قسطی در طول مراحل کار هزینه را به کمک وام های بانکی تهیه کنید، که البته روشی غیر معقول برای چنین هزینه های کلانی است.
- روش دوم این است که می‌توانید تعدادی از واحدها را پیش فروش کنید که البته مانع از سودآوری میشود.
- روش سوم این است که از فرد یا افرادی بخواهید با سهیم شدن در این پروژه، کسری بودجه را جبران کنند. یک سرمایه گذار حرفه ای از این روش استفاده میکند.
هدف از پذیره نویسی بسیار شبیه به مورد سوم در مثال فوق است. شرکت هایی که هنوز ثبت نشده اند، اگر مشمول ضوابط سازمان بورس باشند، میتوانند پیش از ثبت شدن به صورت رسمی، وارد بورس شده و از طریق پذیره نویسی سرمایه اولیه مورد نیاز خود را تأمین کنند.
فرآیند پذیره نویسی چگونه انجام میشود؟
پذیره نویسی برای شرکت های سهامی عام انجام میشود. برای این کار شرکت اول باید اعلانی برای عموم منتشر کند و در آن نیاز خود به جذب سرمایه گذار را اعلام کند. به این منظور ابتدا باید سندی با عنوان طرح پذیره نویسی تنظیم شود و تمام بنیان گذاران شرکت آن را امضا کنند.
پس از آن نوبت به بررسی طرح توسط اداره ثبت شرکت ها یا در صورت دور بودن، به تأیید اداره ثبت اسناد و املاک برسد. درواقع این مرحله به بررسی طرح از دیدگاه قانونی تعلق دارد.
پس از آن که تأیید صورت گرفت شرکت اجازه انتشار آگهی پذیره نویسی را دریافت خواهد کرد. پس از انتشار آگهی، افراد علاقه مند میتوانند نسبت به خرید سهام و تأمین سرمایه این شرکت اقدام کنند.
مفاد طرح اعلان پذیره نویسی
در طرح اعلان تمامی جزئیات از نام شرکت تا روزنامه ای که آگهی باید در آن چاپ شود، باید قید شوند. همه جزئیات باید شفاف باشند. موارد مربوط به امور مالی شرکت و میزان نیاز بودجه، توضیحی دقیق از هدف شرکت، نحوه انجام کارها و شعب آن و تمام مجوزها و موافقت نامه هایی که برای شرکت صادر شده است.
مندرجات آگهی پذیره نویسی
آگهی پذیره نویسی در روزنامه ای که از قبل در طرح قید شده بود چاپ میشود. در این آگهی باید متن اصلی تنظیم شده در خصوص شرایط خرید سهام و بانکی که پرداخت در آن صورت می‌گیرد بیان شود.
شرکت ها در چه شرایطی اقدام به پذیره نویسی میکنند؟
در این مقاله، پذیره نویسی را بر مبنای نیاز شرکت های تأسیس نشده بیان کردیم. در کنار چنین شرکت هایی، ممکن است سایرین نیز نیاز به پذیره نویسی پیدا کنند. درواقع شرکت ها به دو دلیل ممکن است نیاز به پذیره نویسی پیدا کنند.
- تأمین سرمایه اولیه
شرکت هایی که آیندهای روشن و سودآور دارند اما شرایط آنها برای ثبت رسمی هنوز محیا نیست، میتوانند از پذیره نویسی برای تأمین سرمایه اولیه خود استفاده کنند. البته به شرطی که قوانین وضع شده درمورد آنها صادق باشد.
- فروش سهام با حق تقدم استفاده نشده
گاهی اوقات شرکت ها نیاز به سرمایه بیشتر دارند. بنابراین به یکی از روش های مرسوم تعداد سهام بیشتری وارد بازار میکنند. در چنین شرایطی سهام اضافه شده در ابتدا به مدت مقرر فقط برای خرید سهامداران قدیمی شرکت در دسترس است. به اصطلاح حق تقدم سهام اتفاق افتاده است.
گاهی ممکن است موعد حق تقدم بگذرد اما سهام، خریداری نشده باقی بماند. در این صورت سهامی که حق تقدم آن استفاده نشده است برای فروش به عموم آگهی میشود. برای چنین سهامی، شرکت ها از فرآیند پذیره نویسی استفاده میکنند.
چند نوع پذیره نویسی وجود دارد؟
برای پذیره نویسی دو نوع تعهد پذیره نویسی و بهترین کوشش تعریف شده است.
- روش تعهد پذیره نویسی
در روش تعهد پذیره نویسی، نباید سهامی باقی بماند. تمام سهام ارائه شده باید خریداری شوند. در این بین اگر سهامی باقی بماند، نفر سومی در معامله حضور دارد، که به او متعهد پذیره نویسی گفته میشود.
شخصی که باید تمام سهام باقی مانده را بخرد. روش کار متعهد به این صورت است که در ابتدا کارگزار پذیره نویس، سهام را با قیمت اسمی 100 تومان قیمت گذاری کرده و روانه بازار میکند. سپس اگر در پایان مهلت سهامی باقی ماند موظف به خرید آنها است.
شخصی که به عنوان متعهد از آن یاد کردیم، شرکت تأمین سرمایه است. این شرکت پس از پرداخت تمام تعهدات خود، می‌تواند برگه های سهام را به قیمت دلخواه در بازار بفروشد. با توجه به آنچه گفتیم می‌توانیم این نکته را بیان کنیم که برای شرکت های نوپا کمک گرفتن از شرکت های معتبر بسیار کارگشاتر از افراد معمولی است.
- روش بهترین کوشش
در این روش نهایت تلاش برای به فروش رساندن تمامی برگه های سهام صورت می‌گیرد، اما اجباری بر اتمام آن ها نیست. درواقع در این روش نیز مراحل ارائه سهام به بازار مانند قبل است، اما بحث تعهد فروش 100 درصدی در میان نیست.
آیا شرکت در پذیره نویسی سودآور است؟
- با نگاهی به آمار و نمودارها می‌بینیم که با وجود احتمال زیان دهی پذیره نویسی، درصد بیشتری از آنها به سود رسیده اند. بنابراین میتوان انتظار آیندهای خوبی از آن داشت.
- توجه داشته باشید که پذیره نویسی نقدشوندگی بسیار پایینی دارد، چرا که ورود سهام به معامله تا پایان شروع به کار رسمی شرکت به تعویق خواهد افتاد. بنابراین اگر هدف شما سرمایه گذاری بلند مدت است و سرمایه ای دارید که فعلا نیازی به آن ندارید، می‌تواند روش خوبی باشد.
- برای آن که سودآوری تا حدودی تضمین شود شرکتی را انتخاب کنید که پشتیبان آن از شرکت های معتبر باشد.
پذیره نویسی در مقابل عرضه اولیه
پذیره نویسی در مقابل عرضه اولیهاگر اصطلاحات بورسی را شنیده باشید حتماً عرضه اولیه نیز یکی از آنها بوده است. ظاهراً پذیره نویسی و عرضه اولیه هر دو یک هدف را دنبال میکنند؛ اما آنچه مسلم است، وقتی در یک مفهوم دو نام وجود دارد احتمالاً تفاوت هایی نیز مشاهده میشود. بین پذیره نویسی و عرضه اولیه نیز 3 تفاوت وجود دارد که به شرح زیر است.
- قیمت هر سهم
همانطور که گفتیم در پذیره نویسی از قیمت اسمی سهام استفاده میشود، که در بورس تهران برای 100 تومان است. برعکس درمورد عرضه اولیه سهام شرکت ها بررسی شده و براساس ارزشی که دارند قیمت گذاری می‌شوند. قیمت ها در این روش به صورت بازهای بیان شده و تمام پیشنهادات خرید باید در بازه مقرر باشند.
- مهلت فروش سهام
برای عرضه اولیه مهلتی بسیار کوتاه درنظر گرفته میشود؛ برای مثال 3 ساعت در یک روز معاملاتی. برعکس مهلت مجاز برای پذیره نویسی طولانی است و تا سقف 30 روز می‌تواند ادامه داشته باشد.
- شروع زمان مجاز معامله
پس از آن که مهلت فروش سهام تمام شد، نوبت به شروع معامله روی سهام میرسد. برای عرضه اولیه اجازه معامله یک روز پس از اتمام مهلت، صادر خواهد شد. برعکس درمورد پذیره نویسی اجازه معامله پس از اتمام مراحل ثبت و تأسیس شرکت مجاز است. این مدت می‌تواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد.
سخن پایانی
دنیای سرمایه گذاری پر از اصطلاحات مختلف است، که در این مقاله با یکی از آن ها آشنا شدیم. دیدیم که پذیره نویسی از راه های خوب و کمک‌کننده به شرکت های نوپا برای شروع به کار است.
اگر صاحب شرکتی هستید که واجد شرایط ورود به بورس است اما سرمایه کافی ندارید، با کسب اطلاعات دقیق طرح پذیره نویسی خود را تنظیم کرده و شروع به فعالیت مستمر کنید. چنان‌چه سرمایه گذار هستید و پذیره نویسی یکی از گزینه های موجود است بررسی های لازم را انجام داده و با توجه به روحیات خود سرمایه گذاری را آغاز کنید.
بیشتر بخوانید :
تریل استاپ یا جابجایی حد ضرر چیست؟
