سهام خزانه چیست؟
پس از ورود به بازارهای بورسی با اصطلاحات مختلفی آشنا خواهید شد که برای داشتن یک سرمایه گذاری مطمئن با سود بالا ، بهتر است با آن‌ها آشنایی کامل داشته باشید. یکی از اصطلاحاتی که در بازارهای بورسی با آن برخورد خواهید کرد، اصطلاح سهام خزانه است.
این مقاله به منظور آشنایی بیشتر شما با مفهوم این اصطلاح به تحریر درآمده است. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری را در این باره به دست بیاورید، توصیه می‌کنیم تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
همه چیز درباره سهام خزانه
سهام خزانه یک اصطلاح مالی جهانی بوده و بیانگر میزان سهامی است که تنها به منظور تحقق اهداف شرکت به کار گرفته میشود و کسی جز شرکت سهامی حق مدیریت آن را ندارد. سهام خزانه سهامی است که توسط شرکت به فروش گذاشته شده و توسط خود شرکت خریداری میشود.
در حالت عادی امکان خرید سهام یک شرکت توسط اعضای داخلی آن شرکت امکان‌پذیر نبوده و یک کار غیرقانونی به حساب می‌آید؛ زیرا اعضای داخلی یک شرکت به طور کامل از اطلاعات داخلی و آینده مالی سهام‌های آن شرکت خبر دارند و ممکن است سهام سودآور شرکت را با حداقل قیمت برای خود خریداری کرده و در اوج قیمت به فروش برسانند.
با این حال، هرچند treasury stock بخشی از سهام شرکت است که توسط اعضای داخلی شرکت خریداری میشود؛ اما این سهام کاملا غیرقابل فروش بوده و قابلیت واگذاری ندارد.
همچنین تمام سود عایدی از سهام خزانه در جهت اهداف شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. با تصویب قانون سهام خزانه، تحولی در اقتصاد جهانی ایجاد شده و بازار سرمایه گذاری یک اتفاق مثبت را تجربه کرد. با تصویب لایحه رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظارت مالی برای خرید و نگهداری سهام خزانه در مجلس شورای اسلامی، شرکت‌ها و بازارهای بورس داخلی و خارجی توانستند به طور قانونی از سهام خزانه بهره‌مند شوند.
مهم ترین کاربرد treasury stock برای شرکت ها چیست؟
سهام خزانه به شرکت‌ها کمک می‌کند که در زمان افت سهام و کاهش ارزش آن، از افت بیشتر قیمت سهام جلوگیری کرده و از میزان نقدشوندگی سهام خود حمایت کنند. یکی دیگر از کاربردهای مهم سهام خزانه برای شرکت‌ها را می‌توان جلوگیری از به تصرف درآمدن سهام شرکت توسط افراد دیگر در موقعیت‌های بحرانی شرکت دانست.
نحوه خرید سهام خزانه توسط مدیریت شرکت
اگر سهام شرکت در بازار با قیمتی بسیار کمتر از ارزش سهام خریداری شود یا به عبارت دیگر سهام به صورت Undervalued توسط خود شرکت خریداری شود، این سهام به‌عنوان سهام خزانه در رده دارایی‌های غیرقابل فروش شرکت قرار می‌گیرد.
استفاده از سهام خزانه در کشورهای مختلف جهان
خرید سهام یک شرکت توسط خود آن شرکت در بعضی از کشورهای جهان، مانند آمریکا، از دیرباز وجود داشته است و کارمندان داخلی و مدیران شرکت می‌توانستند با رعایت قوانین خاصی اقدام به خرید سهام شرکت خود کنند. البته در تمامی کشورها اوضاع به این منوال نبوده و خرید سهام شرکت توسط اعضای خود آن شرکت در کشورهایی مانند انگلستان و استرالیا در ابتدا کاری غیرمجاز محسوب می‌شده است.
این کشورها به مرور زمان مجوز خرید و استفاده از سهام خزانه را تحت شرایط و قوانین خاصی برای شرکت‌های داخلی خود صادر کردند. دسته‌ای دیگر از کشورها مانند چین، خرید سهام توسط اعضا داخلی شرکت را تنها تحت شرایطی مجاز می‌دانند که این خرید در جهت کاهش میزان سهام و سرمایخ شرکت از طریق ابطال سهم‌ها انجام شده باشد.
با توجه به آنچه که گفته شد، اکثر شرکت‌های دنیا برای کنترل سهم‌ها و بازار از treasury stock استفاده می‌کنند؛ اما قوانین بسیار سفت و سختی را درباره استفاده از این سهام تنظیم کرده‌اند و به صورت سختگیرانه اعمال شرکت‌ها را کنترل می‌کنند.
بعضی از مهم ترین قوانین تدوین شده مربوط به خرید و استفاده از سهام خزانه در ایران برای شرکت ها
همان‌طور که گفته شد، طبق تصویب بند ب ماده الحاقی ۲۶ لایحه رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقا نظام مالی توسط مجلس شورای اسلامی، خرید سهام خزانه و استفاده از آن تحت شرایطی برای صاحبان شرکت‌ها مجاز شمرده شد. بعضی از قوانینی که صاحبان شرکت‌ها برای استفاده از سهام خزانه ملزم به پیروی از آن‌ها هستند، عبارتند از:
- طبق قوانین موجود، شرکت‌ها تنها مجازاند که تا سقف ۱۰ درصد از سهام خود را به صورت سهام خزانه خریداری کنند.
- لازم است که برنامه خریدوفروش سهام خزانه حتما در هیئت مدیره شرکت مطرح شده و توسط اعضا به تصویب و تایید برسد. به علاوه، لازم است که این برنامه‌ها به محض تصویب شدن به اطلاع کلیه سهام داران برسند.
- برای خریدوفروش سهام خزانه، شرکت باید مجوزهای کتبی لازم را از سازمان بورس دریافت کند.
- شرکت باید تمامی تغییراتی را که در روند خریدوفروش سهام خزانه اتفاق می‌افتند، به طور کامل به اطلاع سازمان بورس و کلیه سهام داران برساند.
- خرید سهام خزانه باید به گونه‌ای انجام شود که سهام شناور شرکت بیشتر از ۵۰ درصد دچار افت نشود.
- مجوز خرید و استفاده از سهام خزانه به شرکت‌هایی که در بازار پایه فرا بورس فعالیت دارند، تعلق نمی‌گیرد.
- سهام خزانه فاقد حق رای در جلسات تشکیل شده توسط شرکت بوده و در حد نصاب لازم برای تشکیل جلسات شرکت به حساب نمی‌آید.
- به هیچ وجه نمی‌توان از سهام خزانه در جهت افزایش سرمایه شرکت، حتی اگر پیش از شروع فرایند پذیره‌نویسی شرکت باشد، استفاده کرد.
- مبلغی که در هیئت مدیره شرکت برای خرید سهام خزانه به تصویب می‌رسد، نباید موجب کاهش بیش از ۴۰ درصدی دارایی ها و بدهی‌های شرکت شود.
نکاتی درباره استفاده از treasury stock توسط شرکت ها
- در تقسیم سود سالیانه، هیچ‌گونه سود خاصی به سهام خزانه شرکت تعلق نمی‌گیرد.
- سهام خزانه یک شرکت، بخشی از سهام شناور آن شرکت نیست.
- چنان‌چه سهام خزانه با قیمت بسیار بالایی توسط شرکت خریداری شود، سهام‌داران شرکت ضرر زیادی را متحمل خواهند شد.
- تحت شرایط خاصی می‌توان سهام خزانه را مجددا در بازار به فروش رساند.
کدام یک از نمادهای بورسی در ایران اقدام به خرید سهام خزانه کرده‌اند؟
بعضی از معروف‌ترین نمادهای بورسی ایران که خبر خرید سهام خزانه خود را منتشر کرده‌اند، عبارتند از:
- مجموعه باما
- بانک صادرات ایران
- فولاد مبارکه
- مجموعه سرمایه گذاری قدیر
- و…
نتیجه گیری
سهام خزانه نوعی سهام است که توسط خود شرکت خریداری میشود. خرید این سهام تنها تحت شرایط و قوانین خاصی امکان‌پذیر بوده و مالکان شرکت نمی‌توانند هیچ گونه سوءاستفاده‌ای به نفع خودشان داشته باشند.
اگر این سهام در زمانی که ارزش سهام شرکت از حد واقعی آن کمتر است خریداری شود، می‌تواند از افت بیش از حد سهام شرکت جلوگیری کرده و به‌عنوان یک منبع پشتیبانی برای شرکت عمل کند. امید است که با خواندن این مقاله توانسته باشید اطلاعات خود را درباره کاربرد و قوانین مربوط به استفاده از treasury stock در شرکت‌ها، افزایش داده باشید.
بیشتر بخوانید :
